Vai trò của giảng viên các môn lý luận chính trị trong việc giáo dục đạo đức, lối sống văn hóa cho sinh viên ở trường Cao đẳng Vĩnh Phúc.

Vai trò của giảng viên các môn lý luận chính trị trong việc giáo dục đạo đức, lối sống văn hóa cho sinh viên ở trường Cao đẳng Vĩnh Phúc.
Các môn lý luận chính trị là khối kiến thức bắt buộc của chương trình đào tạo sinh viên và người lao động có trình độ cao đẳng, nhằm trang bị cho người học thế giới quan khoa học, nhân sinh quan cách mạng, hình thành thân cách, phẩm chất đạo đức và năng lực của người lao động trong thời đại mới

Lý luận chính trị là bộ phận quan trọng của lý luận, phản ánh những tính quy luật chính trị, các quan hệ chính trị - xã hội, đời sống kinh tế - chính trị - xã hội; Đồng thời, là một bộ phận quan trọng của công tác tư tưởng, góp phần bồi đắp nền tảng tinh thần của xã hội.
Trong suốt tiến trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta đã lấy chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho mọi hành động. Nghị quyết Trung ương 5 khóa IX nhấn mạnh: “Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tuyên truyền, giáo dục lý luận chính trị, tạo sự thống nhất cao hơn nữa trong Đảng, sự đồng thuận trong nhân dân(1), Văn kiện Đại hội XI, Đảng ta tiếp tục khẳng định: “Tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức, nâng cao hơn nữa tính chiến đấu, tính thuyết phục, hiệu quả công tác tư tưởng, tuyên truyền học tập chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước,..đổi mới nâng cao chất lượng công tác giáo dục lý luận chính trị, các trường thuộc hệ thống các trường chính trị, các trường thuộc hệ thống giáo dục quốc dân(2). Báo cáo chính trị trình Đại hội Đảng bộ lần thứ VI, nhiệm kỳ (2015 - 2020) có đoạn viết: “Tăng cường công tác bồi dưỡng, giáo dục về chính trị tư tưởng, đạo đức, tác phong và lối sống, truyền thống yêu nước và các truyền thống tốt đẹp của dân tộc cho cán bộ, đảng viên, công nhân viên chức, sinh viên giữ vững niềm tin vào sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng, điều hành xã hội của Nhà nước; gương mẫu và tổ chức thực hiện có hiệu quả mọi nhiệm vụ chính trị được giao”(3)
Sự nghiệp đổi mới toàn diện đất nước trong gần ba thập kỷ qua nói chung, trên địa bàn tỉnh Vĩnh phúc nói riêng đã thu được nhiều thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, đưa Vĩnh Phúc trở thành một trong những tỉnh đi đầu cả nước về phát triển kinh tế - xã hội, văn hóa, giáo dục, tạo dựng được những nhân tố thuận lợi để đưa Vĩnh Phúc bước vào thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa (CNH, HĐH) cùng sự nghiệp cách mạng chung của cả nước. Đồng thời, được Chính phủ quy hoạch là một trong các địa phương công nghiệp đi đầu của cả nước.
Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu to lớn về kinh tế - xã hội mà Vĩnh Phúc đã đạt được thì ở nhiều lĩnh vực khác nhau, do tác động không mong muốn của nền kinh tế thị trường và sự mở cửa giao lưu với thế giới bên ngoài, trong cuộc sống hàng ngày đang có những biểu hiện đáng lo ngại như: tội phạm và tệ nạn xã hội gia tăng và ngày một trẻ hóa, đạo đức, lối sống có nhiều biểu hiện lệch chuẩn, văn hóa giao tiếp ứng xử thiếu lòng tự trọng, ý thức chấp hành pháp luật không nghiêm. Đặc biệt là hiện tượng phai nhạt lý tưởng cách mạng, suy thoái về đạo đức, sống thiếu hoài bão lập thân, lập nghiệp, thiếu bản lĩnh chính trị, thờ ơ, mơ hồ về chính trị,..ở một bộ thanh niên, sinh viên - những người được coi là giường cột, là chủ nhân tương lai của tỉnh nhà. Do đó, yêu cầu thực tiễn cấp bách hiện nay là cần nâng cao hơn nữa nhận thức cho sinh viên về ý nghĩa, giá trị của việc học tập các môn lý luận chính trị (LLCT).Vì, chính những tri thức khoa học, nhân văn, cách mạng của LLCT góp phần quan trọng vào việc hình thành trong mỗi sinh viên một thế giới quan khoa học, nhân sinh quan cộng sản, phương pháp tư duy và phương pháp làm việc biện chứng.
Đội ngũ giảng viên các môn LLCT là một bộ phận cán bộ, giảng viên của trường CĐVP, là lực lượng nòng cốt có vai trò quan trọng trong giáo dục tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống văn hóa, có chức năng truyền bá Chủ nghĩa Mác - Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng giúp người học hình thành thế giới quan khoa học, phương pháp luận Mácxít, bồi dưỡng tư duy, năng lực thực hành. Đồng thời, cũng là lực lượng tiên phong trong đấu tranh tư tưởng, lý luận, góp phần bảo vệ trận địa chính trị, tư tưởng của Đảng.
Hiện nay, các phương tiện dạy học hiện đại phục vụ công tác giảng dạy nói chung, giảng dạy các môn LLCT của nhà trường phát triển mạnh mẽ, cơ sở vật chất kỹ thuật được trang bị khá đầy đủ nhưng không thể thay thế được vai trò của người thầy, trái lại, càng khẳng định vai trò to lớn của họ đối với sự nghiệp giáo dục - đào tạo nói chung, công tác giáo dục đạo đức, lối sống văn hóa cho sinh viên trong toàn trường nói riêng. Nhà giáo dục học người Nga K.D.U.sinxki đã nhấn mạnh:“Không một điều lệ, chương trình, không một cơ quan giáo dục nào dù có tạo ra được sức mạnh khôn khéo như thế nào cũng không thể thay thế được nhân cách của con người trong sự nghiệp giáo dục. Không một sách giáo khoa, một lời khuyên răn nào, một hình phạt, một khen thưởng nào có thể thay thế ảnh hưởng cá nhân người thầy giáo đối với học sinh”(4).
Kế thừa và phát triển tư tưởng của C.Mác, xuất phát từ luận điểm: Không có tri thức thì không có chủ nghĩa cộng sản, V.I.Lênin cho rằng, đội ngũ nhà giáo có vai trò to lớn đối với nền giáo dục xã hội chủ nghĩa và khẳng định: “Trong bất kỳ một trường học nào, điều quan trọng nhất là phương hướng chính trị và tư tưởng của các giáo trình. Cái gì quyết định phương hướng đó? Hoàn toàn và chỉ là thành phần các giảng viên mà thôi”(5).
Dân tộc Việt Nam vốn có truyền thống “tôn sư trọng đạo”, vai trò của người thầy luôn được xã hội tôn vinh với sự kính trọng, tin yêu. Cha ông ta đã dạy: “Muốn sang phải bắc cầu kiều  - Muốn con hay chữ phải yêu lấy thầy". Điều đó nói lên rằng, người thầy là người nắm giữ trọng trách đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện và đưa con người đến sự thành đạt trong cuộc sống, sống có nhân nghĩa và làm cho xã hội ngày càng tốt đẹp hơn; Xã hội đã đặt toàn bộ niềm tin lên vai người thầy song trùng ở hai vai trò “dạy chữ, dạy người”.
Sinh thời, Hồ Chủ tịch đã dạy: vấn đề then chốt quyết định chất lượng giáo dục chính là đội ngũ những người thầy giáo và cán bộ quản lý giáo dục. Bởi, các thầy giáo có nhiệm vụ nặng nề là đào tạo cán bộ cho nước nhà; là “người chiến sĩ trên mặt trận tư tưởng văn hóa” thầy giáo có trách nhiệm truyền bá cho thế hệ trẻ lý tưởng đạo đức chân chính, hệ thống các giá trị, tinh hoa văn hóa của dân tộc và nhân loại, bồi dưỡng cho họ những phẩm chất cao quý và năng lực sáng tạo phù hợp với sự phát triển và tiến bộ của xã hội. Người nói: “Có gì vẻ vang hơn là nghề đào tạo những thế hệ sau này tích cực góp phần xây dựng Chủ nghĩa xã hội và Chủ nghĩa cộng sản. Người thầy giáo tốt, người thầy giáo xứng đáng là người thầy vẻ vang nhất, dù tên tuổi không đăng trên báo, không được thưởng huân chương. Song những người thầy giáo tốt là những người anh hùng vô danh”(6).
Trong mỗi bài giảng, tiết giảng của các môn lý luận chính trị, quá trình giảng viên nêu và luận giải những nguyên lý, quy luật của sự vận động xã hội, những quan điểm, tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh nói riêng và đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng Cộng sản Việt Nam nói chung để hướng đến mục tiêu CNXH - CNCS cũng chính là quá trình giáo dục nhằm hình thành, xây dựng cho sinh viên thế giới quan khoa học, nhân sinh quan cách mạng, củng cố niềm tin về tương lai của CNXH hiện thực, xây dựng nền đạo đức mới cho thế hệ trẻ. Để có được điều đó, chúng tôi luôn tâm huyết, trăn trở, đi sâu tìm tòi nghiên cứu lý luận và thực tiễn, tìm ra được những lý giải khoa học, để qua từng bài giảng, qua mỗi buổi lên lớp thuyết phục được sinh viên có niềm tin như mình.
Hơn ai hết, chúng tôi luôn nhận thức được rằng, các môn LLCT có đối tượng, phương pháp và nội dung nghiên cứu riêng, song tất cả đều nhằm đến mục đích chung là tạo cho sinh viên có một niềm tin vào sự đúng đắn của chủ nghĩa Mác - Lênin, tin vào một xã hội tốt đẹp đã và đang từng ngày thể hiện và biểu hiện trong đời sống hiện thực. Chất men xúc tác cho niềm tin có cơ sở khoa học ấy được bắt nguồn từ lối sống có văn hóa, có đạo đức bình dị hàng ngày. Qua đó, sinh viên tin vào con đường XHCN mà Đảng và nhân dân ta đã lựa chọn và đang quyết tâm xây dựng để các em sống có trách nhiệm với bản thân, với cộng đồng xã hội, biết ước mơ, có hoài bão, lý tưởng,..Khi đã có niềm tin như vậy sẽ làm tăng thêm ý chí, nghị lực phấn đấu ở mỗi sinh viên, phát huy cao độ tính tự giác, năng lực sáng tạo vốn tiềm ẩn trong mỗi cá nhân để họ vượt qua những khó khăn, thử thách trong quá trình học tập, rèn luyện trên ghế nhà trường. Đồng thời, là hành trang vững chắc để các em bước vào cuộc sống lao động sản xuất trong tương lai, trở thành những công dân có ích của xã hội.
Nhằm giáo dục đạo đức, lối sống văn hóa cho sinh viên, trong quá trình giảng giải các khái niệm, phạm trù, quy luật, quan điểm, đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, chúng tôi luôn vận dụng một cách nhuần nhuyễn những nguyên lý của triết học, kinh tế chính trị học Mác - Lênin vào thực tiễn quá trình cách mạng trong nước và quốc tế để lý giải những biến động đang xẩy ra trong thực tiễn cuộc sống. Đây vừa là một trong những phương pháp nghiên cứu các môn LLCT vừa là nhân tố quan trọng để tạo niềm tin khoa học cho sinh viên. Khi giảng các vấn đề lý luận, khoa học của môn học, giảng viên luôn đưa ra những thông tin nhiều chiều, đưa ra nhiều quan điểm khác nhau. Trên cơ sở đó, vận dụng những nguyên lý, quy luật của chủ nghĩa Mác - Lênin để lý giải sự đúng đắn, hợp quy luật của tư tưởng, quan điểm, đường lối.
Khi giảng giải những nguyên lý, quy luật của các môn LLCT, chúng tôi không né tránh những sai lầm, khuyết điểm trong đường lối mà các Đảng cộng sản mắc phải, không né tránh những yếu kém và cả những tiêu cực trong bộ máy của hệ thống chính trị, trái lại luôn thắng thắn đối diện với sự thật, với những biến động phức tạp của đời sống hiện thực. Với bản lĩnh của người thầy, chúng tôi luôn đứng trên quan điểm toàn diện, quan điểm lịch - sử cụ thể, quan điểm phát triển,.. để chỉ rõ cho các em thấy bức tranh tổng thể, nhiều gam màu của cuộc sống, làm rõ những mảng màu mang tính chất hiện tượng, tạm thời, không bản chất giúp sinh viên nhận thức được đó là những hiện tượng thứ phát được sinh ra trong quá trình phát sinh, phát triển của một xã hội mới. Đồng thời, chỉ rõ để các em thấy những việc làm cụ thể của Đảng và nhân dân ta (trong đó, có chính bản thân sinh viên) đang từng bước khắc phục những mặt còn hạn chế, yếu kém này để tạo dựng một cơ thể xã hội lành mạnh, cường tráng.
Song trùng với quá trình này, chúng tôi thường xuyên phối hợp với các phòng, khoa tổ, trung tâm, Hội sinh viên của trường, Công đoàn trường, Công đoàn ngành giáo dục, Thị đội, Thị đoàn, Tỉnh đoàn tổ chức các buổi sinh hoạt ngoại khóa, tọa đàm, đối thoại sinh viên,.. nhằm giáo dục đạo đức, lối sống mới cho sinh viên về nhiều vấn đề thực tiễn của đời sống như: Tổ chức cuộc thi tìm hiểu Hiến pháp, Pháp luật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, phát động và hưởng ứng phong trào “Áo ấm tình thương”, “Đền ơn đáp nghĩa”, “Mùa hè tình nguyện”, “Vì người nghèo”,..Các hoạt động thực tế này là “hàn thử biểu” cho những vấn đề lý luận, khoa học của phân môn LLCT được vận dụng sinh động vào thực tế cuộc sống. Đồng thời, qua những hoạt động mang tính trải nghiệm, thực tế đó giúp sinh viên nhận thức sâu sắc giá trị nhân văn của các môn LLCT trong việc giáo dục và hình thành nhân cách của mỗi  con người.
Tóm lại, giáo dục đạo đức, lối sống có văn hóa cho sinh viên trường CĐVP qua bài giảng của các môn LLCT là hết sức cần thiết, mỗi giảng viên chúng tôi luôn ý thức được việc giáo dục đạo đức, lối sống có văn hóa cho sinh viên qua từng bài giảng, tiết giảng quan trong như việc trang bị tri thức khoa học cho các em. Cùng với các bộ môn khoa học khác, chúng tôi hiểu rằng, môi trường giáo dục nhà trường không chỉ đào tạo ra những con người có năng lực chuyên môn cao mà cần có cả niềm tin, lý tưởng cao đẹp, có lối sống chan hòa, giàu lòng nhân ái,..đảm bảo cho sự nghiệp cách mạng của đất nước nói chung, sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc nói riêng trong tình hình mới.
=================================    
Danh mục tài liệu tham khảo
 (1), (2). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb Chính trị quốc gia, 2001, Hà Nội, tr. 256 - 257.
(3). Báo cáo chính trị, trình Đại hội Đảng bộ trường CĐVP lần thứ VI, 2015, tr.14
4). Lê Văn Hồng (chủ biên), Tâm lý học lứa tuổi và tâm lý học sư  phạm, Nxb Đại học quốc gia, Hà Nội, 1998, tr.131
(5).  V.I.Lênin, Toàn tập, tập 47, Nxb Tiến Bộ Matxcơva, 1981, tr.248.
(6).  Hồ Chí Minh Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia Hà Nội, Hà Nội 2000,  tập 11, tr.331-332.
 
Nguyễn Đức Khiêm - Tổ LLCT